Yağ bezesi (lipom) vücudu saran derinin altında, bölgelere ve kişinin kilosuna bağlı olarak kalınlığı 5 mm ile 10 cm arasında değişen bir yağ tabakası bulunur. Bu yağ tabakasının çeşitli görevleri vardır:
Sıcağa ve soğuğa karşı izolasyon sağlar, küçük darbelere karşı tampon görevi görür ve açlık durumlarında yedek enerji deposu olarak kullanılır.
İnsanların kilolu olmasının temel nedeni, alınan fazla kalorilerin yüksek enerji yoğunluğuna sahip yağa dönüştürülerek depolanmasıdır. Bu tabaka milyonlarca hücreden oluşur. Hücrelerden biri ya da bir grubu kontrolsüz büyümeye başladığında deri altındaki düzgün yağ dokusu bozulur ve nohut, ceviz veya portakal büyüklüğünde hatta daha büyük tümörler oluşabilir. Temel sorun, bir yağ hücresinin kontrolsüz büyümesidir.
Yani yağ bezesi, diğer adıyla lipom (lipoma), kontrolsüz büyüyen bir veya birden fazla yağ hücresinden oluşur.
Yağ Bezesi ile Kist Arasındaki Fark Nedir?
Yağ bezesinin içeriği, deri altındaki sarı yağ tabakasından farksız olan yağ dokusudur. Bunu kuyruk yağı ya da kebap şişine takılan yağ dokusu gibi düşünebiliriz.
Yağ kisti ise farklı bir oluşumdur. Derinin yumuşak kalmasını sağlayan, dış etkilere karşı koruyucu ve mikroplara karşı bariyer oluşturan yağ salgısının deri yüzeyine çıkış yolunun tıkanması sonucu oluşur. Salgı dışarı atılamadığında deri altında birikir ve vücut bu birikimi ince bir zar (kapsül) ile çevreleyerek sınırlar. Tedavi sırasında bu kapsülün tamamen çıkarılması gerekir.
Aralarındaki farklar şunlardır:
- Yağ bezesi sert yapıdadır ve ezilerek parçalanabilir; yağ kisti ise tereyağı veya katı yağ kıvamında, yumuşak ve sürülebilir yapıdadır.
- Yağ bezesi kokusuzdur; yağ kisti ezildiğinde ağır, rahatsız edici bir koku yayar.
- Bezenin kapsülü belirgin değildir; kistin kapsülü net şekilde çevre dokudan ayrılmıştır.
- Yağ bezesi genellikle badem şeklinde veya eliptiktir; yağ kistleri çoğunlukla tam küre biçimindedir.
- Yağ bezesi elle muayenede daha kolay hareket ettirilebilir; yağ kisti daha sabittir.
- Kistler iltihaplanarak apse oluşturabilir; bezelerde bu durum görülmez.
Lipom Neden Oluşur?
Lipomun oluşma nedeni, bir grup yağ hücresinin kontrolsüz şekilde çoğalmasıdır. Ancak bu büyümenin neden başladığı tam olarak bilinmemektedir. Bazı ailelerde genetik geçiş özelliği taşıdığı gözlemlenmiştir; bu kişilerde birden fazla lipom aynı anda görülebilir.
Vücutta En Sık Nerelerde Görülür?
Yağ bezeleri en çok karın ve sırt bölgelerinde görülür. Daha seyrek olarak kollarda ve bacaklarda ortaya çıkar. Avuç içi ve ayak tabanında neredeyse hiç görülmez. Yüz ve saçlı deride görülen oluşumlar genellikle yağ kistidir, lipom değildir.
Yağ Bezesi Nasıl Anlaşılır?
Elle muayene ile yüzde yüze yakın doğrulukla teşhis konulabilir. Çoğu hasta zaten kendi teşhisini doğru şekilde koyarak doktora başvurur. Fazla kilolu kişilerde veya bezeler derin dokularda yer aldığında emin olunamayabilir. Bu durumda yüzeysel ultrasonografi ile teşhis netleştirilir.
Yağ Bezesi Kendiliğinden Küçülür mü?
Tüm yağ bezeleri büyüme eğilimindedir ve kendiliğinden küçülmeleri veya kaybolmaları neredeyse imkânsızdır. Kremler, merhemler, masaj veya ağızdan alınan ilaçlar etkili değildir.
Lipom Ağrı Yapar mı?
Genellikle ağrıya neden olmaz. Ancak eklem bölgelerinde, kemer hizasında veya masa başında dirseğe denk gelen alanlarda bulunanlar basınca maruz kalarak hafif ağrı oluşturabilir. Bu ağrı genellikle ağrı kesici gerektirmeyecek düzeydedir.
Yağ Bezesi Tehlikeli midir?
Çoğu lipom iyi huyludur ve yalnızca estetik açıdan rahatsızlık verir. Ancak iki özel durum önemlidir:
- Çok nadir de olsa yağ dokusu kanseri (liposarkom) gözden kaçabilir.
- Göz arkası, kulak kanalı veya böbrek çevresi gibi hassas bölgelerde büyük lipomlar oluşursa hayati risk oluşturabilir.
Bu durumlar dışında lipomlar genellikle tehlikeli değildir.
Yağ Bezesi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Yağ bezesi çıkarma işlemi üç farklı yöntemle yapılabilir:
- Klasik cerrahi yöntem: Bezenin üzerindeki deri genişçe (5–10 cm) kesilerek çıkarılır. Büyük iz kalması ve dikiş izlerinin belirgin olması nedeniyle artık tercih edilmemektedir.
- Mikrocerrahi yöntemi: Bezenin büyüklüğüne göre 1–3 cm’lik küçük bir kesi yapılır. Lipom parçalanarak çıkarılır ve estetik dikiş uygulanır. İz minimal düzeydedir.
- Liposuction (yağ emme) yöntemi: Vakuma bağlı, ucu delikli bir çelik boru ile bezedeki yağ emilerek dışarı alınır. İz açısından en avantajlı yöntemdir; ancak kapsülün tamamen çıkarılamaması nedeniyle tekrarlama riski ve maliyet dezavantajları vardır.
İğne ile Boşaltma (Aspirasyon) Önerilir mi?
Tekrarlama riski yüksek ve maliyeti fazla olduğundan genellikle önerilmez. Ancak yüz gibi görünür bölgelerde veya görsel kaygısı yüksek kişilerde (örneğin sanatçılar) tercih edilebilir.
Ameliyat Sonrası Bakım
Mikrocerrahi yöntemiyle yapılan işlemlerde genellikle özel bir bakım gerekmez. Hasta ertesi gün banyo yapabilir ve sosyal yaşamına dönebilir. Klasik cerrahide ise 7–10 gün pansuman yapılması ve ardından dikiş alınması gerekir. Büyük operasyonlarda enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik kullanılabilir.
İyileşme Süresi
Hastalar çoğunlukla aynı gün sosyal yaşamlarına dönebilir. Tam iyileşme süresi ortalama 7–10 gündür. Ancak çok büyük lipomların alındığı durumlarda bu süre uzayabilir.
Tekrarlar mı?
Lipom kapsülüyle birlikte çıkarıldığında tekrarlama ihtimali oldukça düşüktür. Ancak liposuction yönteminde bu oran biraz daha yüksektir. Yeni yağ hücrelerinden oluşan bezeler “tekrar” sayılmaz; bunlar yeni oluşumlardır.
Yağ Bezesi Kanserleşir mi?
Hayır. İyi huylu yağ bezeleri kanserleşmez. Ne kadar büyürse büyüsün, zamanla kötü huylu hâle gelmez. Liposarkom ise başlangıçtan itibaren kötü huylu bir tümördür.
Yağ Bezesi (Liposarkom) Kanseri Tehlikeli midir?
Evet, liposarkom iyi huylu lipomlara göre tehlikelidir; ancak diğer organ kanserlerine kıyasla daha yavaş ilerler ve nadiren metastaz yapar. En önemli sorun, ameliyat sırasında çevre dokulara bulaşan hücreler nedeniyle tekrarlama olasılığının yüksek olmasıdır. Liposarkom, insan vücudunda en seyrek görülen kanser türlerinden biridir.
Yağ Bezesi Alma Fiyatları
Tedavi ücreti; bezenin büyüklüğüne, yerleşim yerine, toplam sayısına ve sağlık kuruluşunun fiyat politikasına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Referanslar
- Sarla, G. S. (2019). Epidemiology of subcutaneous lipomas. Online Turkish Journal of Health Sciences, 4(3), 350-359. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/699463